Ślady arystokracji w sercu Zabrza

Za nami spotkanie z Arkadiuszem Kuzio-Podruckim. Tematem były rody arystokratyczne, które odegrały kluczową rolę w rozwoju przemysłowym Zabrza.

7 maja 2025 w zabrzańskim Ratuszu odbyło się spotkanie z Arkadiuszem Kuzio-Podruckim, znanym badaczem dziejów śląskiej arystokracji, przeniosło uczestników w czasy, gdy Zabrze nie było jeszcze dużym miastem, a jego krajobraz dopiero kształtowały powstające kopalnie i huty. To właśnie wielkie rody, takie jak Schaffgotschowie, Donnersmarckowie i Borsigowie, odegrały kluczową rolę w tym przemysłowym przeobrażeniu.

Schaffgotschowie, ród o korzeniach sięgających średniowiecza, związali się z Zabrzem głównie za sprawą Joanny Gryzik, dziedziczki fortuny przemysłowca Karla Godulli. To jej małżeństwo z Hansem Ulrykiem Schaffgotschem sprawiło, że ród ten przejął część majątku i kontynuował rozwój przemysłu ciężkiego, inwestując m.in. w kopalnie i zakłady na terenie Zabrza i okolic.

Donnersmarckowie, jedna z najbardziej wpływowych rodzin arystokratycznych na Górnym Śląsku, odgrywali szczególną rolę w industrializacji regionu. Ród ten zarządzał wieloma zakładami przemysłowymi, a ich posiadłości, takie jak pałac w Zabrzu-Biskupicach, stały się symbolami władzy i nowoczesności. Heinrich zu Donnersmarck był jednym z pionierów nowoczesnej gospodarki przemysłowej, a jego decyzje inwestycyjne na trwałe wpisały się w historię miasta.

Z kolei Borsigowie, choć pochodzili z Berlina, wnieśli ogromny wkład w rozwój przemysłu ciężkiego na Śląsku. Ich przedsiębiorstwo, znane z produkcji lokomotyw, utworzyło filię w Zabrzu, co znacząco wpłynęło na rozwój lokalnej infrastruktury kolejowej i przemysłowej. Wkład tej rodziny w rozwój transportu i mechanizacji był nie do przecenienia.

Spotkanie z Arkadiuszem Kuzio-Podruckim ukazało, jak silnie arystokracja – zwykle kojarzona z pałacami i salonami – wpłynęła na przemysłowe oblicze Zabrza. Dzięki takim wydarzeniom mieszkańcy mogą odkrywać mniej znane, ale niezwykle istotne wątki historii swojego miasta.

Po spotkaniu, na uczestników czekała nie lada gratka – wraz z konserwator zabytków mogli oni zobaczyć nieznane zakątki zabrzańskiego ratusza przy ul. Religi 1.

Spotkanie odbyło się w ramach projektu „Reymont – reaktywacja”, dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury: Reymont. Interwencje.